zaterdag 29 maart 2014

LUCIA DE B.

Paul van der Oest

met: Ariane Schluter (Lucia de Berk), Sallie Harmsen (Judith Jansen), Annet Malherbe (Ernestine Johansson), Fedja van Huêt (Quirijn Herzberg), Barry Atsma (Jaap van Hoensbroeck), Marwan Kenzari (rechercheur Ron Leeflang), Marcel Musters (rechercheur Henk Bos), Amanda Ooms (Jenny), Jobst Schnibbe (moteleigenaar), Reinout Bussemaker (voorzitter Dresden), Fockeline Ouwerkerk (Joosje), Isis Cabolet (Fabiënne), Hubert Fermin (voorzitter CEAS), Bas Keijzer (Peter), Ellen Parren (moeder van overleden baby), Belinda van der Stoep (Surinaamse medegevangene), Ronald Top (rechter-commissaris Krol), Betty Schuurman (voorzitter Spanjer), Lineke Rijxman (dokter Barbara Kobus), Jochum ten Haaf (pathaloog-anatoom), Maartje Remmers (Antoinette), Annemarie Prins (oma Lucia), Marleen Stolz (bewaakster), Hugo Koolschijn (toxicoloog Vos), Ad Knippels (Theo Bakker), Saskia Bruinsma (bewaakster), Carolien Jilesen (bewaakster), Mira van der Lubbe (bewaakster), Ingeborg Ansing (bewaakster), Sophie Wezer (bewaakster), Jaap Maarleveld (opa Lucia), Kaltoun el Fan (Diana), Alexander de Bruin (vader van overleden baby), Shannon van de Water (jonge Lucia Berk; 16), Lykele Muus (journalist), Pieternel Pouwels (moeder van Lucia), Dichi Wit (ex-junkie met baby), Verie Thijsen (Petra), Nico de Vries (Paul Johansson)

Scenario: Moniek Kramer, Tijs van Marle. Lucia de Berk (Schluter) is een eigenzinnige verpleegster, die argwaan wekt als ze voor de zoveelste keer bij een onverklaarbaar sterfgeval betrokken is. Een baby van slechts een paar maanden oud. Het ziekenhuis schakelt de politie en het Openbaar Ministerie in en de jonge parketsecretaris Judith (Harmsen) krijgt het dossier van Lucia de B. op haar bureau. Het onderzoek naar de ‘Engel des Doods’, zoals de pers Lucia noemt, is zwaar. Ze heeft geen sporen achtergelaten en weigert met de rechercheurs te praten. Toch wordt ze, dankzij een bloedtest, uiteindelijk veroordeeld tot levenslang voor vier moorden en drie pogingen ertoe. Kort hierna worden er echter vraagtekens gezet bij de betrouwbaarheid van de test en Judith begint te twijfelen. Haar baas (Malherbe) wilt hier niet van horen en in Hoger Beroep krijgen zij Lucia opnieuw veroordeeld, nu zelfs levenslang met TBS. Mede dankzij het
harde werk dat Judith heeft verricht...

Rinkel Film (ACHTSTE-GROEPERS HUILEN NIET, VAN GOD LOS, SÜSKIND) produceerde
de film in coproductie met de NCRV, het Zweedse Filmkreatorerna, het Luxemburgse Lucil Film en het Belgische Living Stone. In samenwerking met Gemeente Den Haag en de Gemeente Amsterdam. De film is gefinancierd door het Nederlands Filmfonds, het CoBO Fonds, de NCRV, het Zweeds
Filminstituut, Rinkel Film en de Belgische Tax Shelter.

Producent: Reinier Selen. Muziek: Adam Norden. Camera: Guido van Gennep. Montage: Marcel Wijninga. Casting: Leonie Luttik. Production design: Harry Ammerlaan. Kostuums: Ellen Lens. Make up: Marly van de Wardt. Special effects: Rob Hillenbrink. Distributeur: Independent Films.

Opgenomen in: Den Haag. Op 5 juni 2013 startten de opnames.

Alle versies van het scenario zijn met Lucia de Berk besproken. Lucia wilde bijvoorbeeld niet een scène waarbij een arts in haar decolleté keek. (Bron: Plot, zomer 2013). De film wordt verteld vanuit de fictieve parketsecretaris Judith. De echte klokkenluider Metta de Noo is in de eindversie geschrapt.

Persreacties:
Jos van der Burg in 'de Filmkrant' van april 2014: "De veroordeling tot levenslang voor zeven moorden van verpleegster Lucia de Berk is misschien de grootste gerechtelijke blunder uit de Nederlandse geschiedenis. De gedramatiseerde reconstructie Lucia de B. laat zien hoe tunnelvisie ontstaat. (...) verpleegster Lucia de B. met Haagse tongval uitstekend gespeeld door Ariane Schluter (...)  Lucia de B. gaat over tunnelvisie. Overtuigend laat de film zien hoe zoiets ontstaat. Doordat iedereen wil geloven dat de verpleegster een seriemoordenares is, worden alle gebeurtenissen en feiten zo geïnterpreteerd dat er maar één uitkomst mogelijk is. Als de openbare aanklager bij Lucia geen emotie ziet als ze wordt opgesloten, verbaast haar dat niet, omdat het past bij het profiel van een psychopaat. Wat ze niet ziet, is dat de vrouw even later in haar eentje als één brok wanhoop in haar cel in huilen uitbarst. Omdat de openbare aanklager geen harde bewijzen voor haar schuld heeft, grijpt zij naar het dubieuze juridische middel van het schakel- of kettingbewijs: als één moord kan worden bewezen, zijn de andere sterfgevallen ook moorden, omdat ze in een patroon passen. Omdat de rechter de (gif)moord op de baby bewezen acht, wordt Lucia voor vier moorden (in hoger beroep zeven) tot levenslang veroordeeld. Daarna begint de lange gruwelweg naar heropening van de zaak, waarin steeds meer betrokkenen ervan overtuigd raken dat er sprake is van een rechterlijke dwaling. De omslag wordt gepersonifieerd door de parketwachter. Als uit een verdonkeremaand autopsierapport over de baby blijkt dat het kind niet aan vergiftiging is overleden loopt zij over naar de 'andere kant'. De sluitende puzzel van justitie blijkt een vergiet, met uiteindelijk vrijspraak als resultaat. Lucia de B. is een keurige gedramatiseerde reconstructie van de affaire, die iets teveel aan tv-drama doet denken. De film was indringender geweest als hij volledig vanuit het perspectief van de verpleegster was gemaakt. Het verzonnen dramatische lijntje tussen de openbare aanklager en de 'overlopende' parketwachter voelt namelijk geforceerd en overbodig. En wat willen de makers betogen met de flashbacks van Lucia's jeugd in een ontspoord gezin, waarin haar moeder haar de prostitutie indreef? Zegt het iets over het latere drama dat ze een akelige jeugd had? Interessanter zijn de terloopse verwijzingen naar de rol van de media in de affaire, die tot een mediahype leidde. Mediasocioloog Peter Vasterman stelt in zijn boek Mediahypes dat de journalistieke interesse bij een mediahype uitsluitend is gericht "op bevestiging van één perspectief, waardoor de negatieve feiten, interpretaties en opinies de berichtgeving zullen domineren." Dit is exact wat er gebeurde in de affaire Lucia de B. De media maakten van de verpleegster een heks. Met woorden — de verpleegster heette al snel 'de engel des doods' en benadrukt werd haar prostitutieverleden — maar ook met beelden. Rechtbanktekenaars maakten haar tot karikatuur. "De kranten zijn gek geworden", stelt Lucia's man, een nuchtere Hagenaar, in de film onthutst vast. Hoeveel invloed hadden de mediahype en de sociale commotie op justitie? In de film beschuldigt Lucia's advocaat (Fedja van Huêt) de rechter ervan dat hij onder invloed van de 'massahysterie' klakkeloos de ondeugdelijke bewijsvoering heeft overgenomen. Hij spreekt van een heksenjacht. Op zijn minst heeft hij een punt. Schrijver Maarten 't Hart, die zich inspande voor heropening van de zaak, verwoordde het zo: "Wij denken dat wij redelijke wezens zijn, dat wij niet geleid worden door angsten, door irrationele, duistere waanvoorstellingen. Toch is de zaak Lucia de B. aan het rollen gebracht door een waanidee." De Middeleeuwen zijn minder ver weg dan we denken."

Kijkwijzer: 12 jaar (geweld, grof taalgebruik).
Trailer
IMDb
Première: 3 april 2014
K-97 minuten

Geen opmerkingen:

Een reactie posten